Hoe je rekening kunt houden met TOS tijdens de instructie
Voor kinderen met een TOS is het vaak ontzettend lastig om een lange talige instructie te volgen. Dit is namelijk verbale informatie, woorden die via het ‘auditieve kanaal’ binnenkomen en verwerkt moeten worden.
Voor kinderen met TOS: (vaak) heel moeilijk. Ook door een kleine woordenschat, moeite hebben met verbanden en relaties leggen tussen woorden en zinnen en het linken aan voorinformatie maakt het volgen van instructies voor kinderen met TOS erg ingewikkeld. Het vraagt vaak veel (meer) energie.
Dus wat voor instructie dan ook; bij de kleuters bijvoorbeeld het uitleggen van een kringspelletje, in de middenbouw het uitleggen van reken- of taalstof, in de bovenbouw het uiteenzetten van hoe een project in elkaar steekt. Er zal bij een kind met TOS, heel wat informatie langs hem/haar heengaan.
Tips om je instructie aan te passen:
1
Gebruik je digibord! Schrijf & teken mee!
Je kunt op deze manier de visuele ondersteuning bieden door kernwoorden mee te schrijven, gebruik cijfers, pijltjes en kleurtjes om verbanden aan te geven en relaties tussen begrippen uit te leggen.
Kleine pictogram-achtige tekeningetjes kunnen al erg helpend zijn. Ze ondersteunen de verbale instructie en zorgen ervoor dat het beter blijft hangen. Ook kan jouw leerling met TOS dan terugvallen op zo’n pictogrammetje in plaats van dat de hele tekst teruggelezen moet worden: iets wat vaak lastig is en veel energie kost.
2
Als je overgaat tot je daadwerkelijke instructie, dan is het heel fijn als je je instructie opdeelt in kleine stukjes. Vaak denken we dat al wel doen, maar vaak mag dit echt nog kleiner gemaakt worden!
Juist voor die leerling met TOS. Het is belangrijk om je instructie kort en bondig te houden. Dat kan niet altijd, omdat je soms gewoon best wat moet uitleggen. Probeer het dan dus op te knippen in kleine stukjes. Bijvoorbeeld eerst de inleiding, dan een korte oefening, en dan de rest. Vat goed samen tussendoor en laat bijvoorbeeld iets zien, doe iets voor of model een opdracht.
Maak bijvoorbeeld groepjes halverwege je instructie in plaats van aan het eind, kies ervoor om schriften uit te delen op drie kwart en zorg voor afwisseling in werkvormen. Alleen maar (achter elkaar) luisteren is heel pittig voor je leerling met TOS.
Leuke tip: 1-3 minuutjes ‘pauze’ waarin je bijvoorbeeld een paar vragen stelt waarbij kinderen bij ‘ja’ moeten gaan staan en bij ‘nee’ op hun stoel moeten gaan zitten. Je zorgt dan voor een heel klein bewegingsoefeningetje tussendoor wat ervoor zorgt dat je even uit het hoofd gaat.
Want dat is wat er gebeurt: die hoofdjes moeten zo hard werken bij het volgen van een instructie, dat een kind bijvoorbeeld (te) snel afhaakt. De instructie maar voor de helft snapt, of er helemaal niet uitkomt.
3
Als een leerling met TOS (ook) auditieve verwerkingsproblemen heeft, is het superlastig om uit een instructie te ‘filteren’ wat hij nodig heeft om bijvoorbeeld een som te maken. Daar heeft hij dus hulp bij nodig!
Herhaal de belangrijkste elementen van je instructie daarom nogmaals en ondersteun die met kleine tekeningetjes. Vaak kan je, doordat je op een digibord werkt, ook een uitdraai maken van wat je daar hebt getekend en geschreven. Doe dat! En geef dat aan jouw leerling met TOS. Hoe fijn is het voor hem of haar als hij nog even kan terugkijken?!
Podcast
Mocht je meer tips willen over hoe je je instructie kan aanpassen, luister dan ook mijn podcasts!
Vooral aflevering 4 en 5 gaan over hoe jij als leerkracht aanpassingen kunt doen voor jouw leerling met TOS in de klas. Succes!
En laat me vooral ook even weten wat je ervan vond! Dat kan via Instagram, Facebook, een rating bij de podcast of stuur me gewoon een mailtje.
